اگر قبول داشته باشیم که سازمانهای بین المللی باعث همگرایی و نزدیکی بیشتر میان اعضای خویش میشوند و با این دید به سازمانهای بین المللی که در حیطه جغرافیایی خاورمیانه با موضوعیت اقتصادی تشکیل شدند و فعال هستند را مورد بررسی قرار میدهیم به تعداد کمی میرسیم که حتی این تعداد را میتوانیم با انگشتان یک دست شمرد

از این جهت شاید راه صلح در خاورمیانه تعدد و گسترش این سازمان هاست . درست است که سازمانی همچون اوپک در سطحی وسیع و حتی با محوریتی و موضوعی ویژه درکنار هم جمع میشوند اما باز میبینیم که میلی که به نفع خاورمیانه باشد وجود ندارد . اگر مردمان و حاکیمت های این قسمت از جهان بتوانند به درک مشترکی از شرایط مشابهشان برسند و بدانند که سالیانه میلیاردها دلار خرج دشمنی و اثبات قدرت به یکدیگر میشود و در مفهوم مشترک فرصت نقش آفرینی اقتصادی برای اعضای این جامعه از ایشان میگیرد و و باعث گردیده منطقه در سایه نا امنی و عدم ثبات قرار گیردد شاید بهتر است این رقابت ها و تنش ها در حیطه اقتصادی وارد شود و این باعث میگردد که همکاری های و اختلافات در گام اول از فضای سخت خارج شود و تبدیل به رقابت های شوند که آسیب چندانی ندارد و در گام دوم سازمانهای بین المللی تشکیل شده سعی مینمایند که از اختلافات بکاهند و مدیریت اوضاع اقتصادی منطقه را در دست داشته باشند.

گام سوم تبلور فضای دوستی خواهد بود و یک تجربه مشترک که اعضای این جامعه مدنظر خواهند داشت و آن همکاری مشترک بوده است که با نتایجی روبرو شده همراه شده است که قابل تامل است به طور مثال در سالهای قبل از 1979 میلادی و آغاز جنگ ایران و عراق ، سه کشور پاکستان ترکیه و ایران در ذیل تعاملات جهانی آن زمان برای مقابله با بلوک شرق دست به حمایت از دیکدیگر در سایه قدرت های غربی و همکاری های مشترکی زدند که بسیاری از این تحلیلگران معتقدند که در سالیان بعد این سه کشور روابط خصمانه ایی با هم نداشتند و حتی برای رفع تنش های منطقه ای با یکدیگر همکاری داشتند و انتخاب عراق برای حمله به جمهوری اسلامی نو پای آن منطقه در همین مفهوم معنا میشود (هرزمان که از همکاری اقتصادی فاصله گرفتند تنش و فضای خصمانه افزایش یافته است ) یا مثال قدیمی و جهانی این موضوع همکاری فرانسه و آلمان در ذیل اتحادیه ذغال سنگ بوده است که باعث گردید فصلی تازه ای در روابط این دو همسایه قدیمی آغاز شود و ادامه همکاری ایشان را در اتحادیه اروپا میبینیم که به اوج خودش رسیده است.

موضوعاتی مثل صنعت برق ، گردشگردی ، سرمایه گذاری های خارجی ، حمل و نقل (راه آهن ) فرصت های مناسبی هستند برای آغاز همکاری مشترک

بی شک یک تحقیق روان و جامع که با زبان ساده بازگو کننده فروپاشی شوروی است . که در سال ۱۳۷۹ توسط حسن واعظی توسط انتشارات سروش به چاپ رسیده است .

موضوعات بحث جالب و بسیار ملموس و آشنا هستند ، و برایتان اعجاب انگیز است . کتاب بر دو ستون استوار است اول یکی مبنای فروپاشی شوروی و دومی نظرات و مصاحبه های شخصی زمامداران شوروی که در زمان فروپاشی حضور داشتند و دیدگاه های خویش را بیان میکنند .

در این میان نگاه نویسنده کتاب بر این است که امکان دارد اصلاحات در ایران همان راه شوروی را در پیش گیرد . و از این رو باید احساس خطر کرد .از این روباید نگاه ویژه ایی به جریان اصلاح طلبی  داشت . 

از این رو باید تأملی  داشت :

۱.چرا مبنای اصلاحات تعریف نمیشود ، و ما تاپایان با این مفهوم گنگ اصلاحات روبرو هستیم ، بعنوان مثال وقتی میگویم که کشور چین باید دست به اصلاحات زنند حیطه هایی را مشخص میکنیم که مبنای تلاش و دگرگونی است . جالب این جاست که این خلا در اصلاح طلبی ایرانی نیز دیده میشود که تا کنون تعریف درستی از خواسته های خود بر کدام مبنا استوار است نمایش داده نشده . به بیان بهتر اصل بحث برای ما نامشخص است .

۲. اینکه قبول کنیم مدل فروپاشی شوروی پس از موفقیت ، حالا اینبار آمریکایی ها برای دولت جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار گرفته است ، با سوال و فکر همراه است ! 

چه شباهتی میان دولت جمهوری اسلامی و شوروی وجود دارد که قابلیت ارجاع و دوباره استفاده این طرح است ؟ و این طرح گران قیمیت چه دستاوردی بر ایشان خواهد داشت در حالی که شاهد این هستیم ایران هراسی باعث فروش سالیانه تسلیحات نظامی به سایر کشور های خاورمیانه هستیم . و بارها آمریکایی ها حضور نظامی خویش در این منطقه را وجود دولت جمهوری اسلامی ایران قلمداد کرده اند

۳.تجربه اطلاحات و حتی خصوصی سازی در سایر کشور رخ داده است همچون چین _ آلمان _ برزیل _ آفریقای جنوبی اما چرا این کشورها دچار چنین بحرانی نشده اند ؟ 

و این روند تنها در  شوروی تبدیل به بحران و فروپاشی گردید ؟

 نکته مهم : میل به بازسازی و تلاش های روس هاست که پس از بحران بزرگ و فروپاشی توانستند اقتصاد کشور را سامان بخشند و آرام آرام در ده اقتصاد برتر دنیا قرار گیرند و کار را به جایی رسانند که در کشور رقیب سنتی ایشان صحبت از دخالت این کشور در انتخابات و نفوذ باشد (قضیه نفوذ روسیه در ستاد ترامپ) 

وقتی  مذاهب اسلامی را ازبررسی میکنیم به نکته مهمی دست می یابیم و آن نقطعه منحصر به فردی است که برای ۴ کشور (عربستان _پاکستان _عراق_ ایران) قابل تصوراست و آن هم ترکیب جمعیتی تشیع و تسنن در کنار یکدیگر است . از سویی این دو جریان اسلامی همراه با شاخه هایشان تمامیت اسلامی را عهده دار هستند .  عربستان سعودی به دلیل جایگاه تاریخیش  قلب تسنن جهان اسلام تصور میشود و این روند باعث نفوذ  این کشور در سایر کشور ها بوده است و بگونه ایی برای سایر کشور های عرب نقش یک برادر بزرگتر را ایفا میکند . 

درست است که دو کشور مصر و ترکیه نقش به سزایی در گشترش این مذهب داشته اند اما نقش رهبری ایشان هیچگاه ملموس و قابل اتکا نبوده است . 

از سوی دیگر دو کشور عراق و ایران به دلیل حوزه های علمیه و ترکیب جمعیتی بالای شیعی بعنوان قلبی برای  تشیع قلمداد میگردند .و نکته مهم اینجاست که حضور تسنن در این کشور ها قابل لمس است . 

پاکستان نیز مثل سه کشور مذکور دارای جمعیتی از تشیع و تسنن است . 

در این میان به دلیل سابقه تاریخی و حتی بنیان های فکری جهان اسلام ، ایران میتواند تبدیل به کشوری شود که هم صدای تسنن و هم صدای تشیع از ایشان بر خیزد و این یعنی پایتخت فکری و معنوی جهان اسلام ایران باشد . داشتن این توان قدرتی بی حد و حصر به ایشان خواهد بخشید و زمینه ساز آشتی در جهان اسلام خواهد بود . و ثمره این آزاد اندیشی چیزی جز رشد و تعالی اسلام نخواهد بود. و اینگونه آشتی که میان مردمان این سرزمین برقرار خواهد شد باعث میگردد که باهم دست به ساختن و آباد ساختن مزر و بوم خویش زنند .

از بزرگان عرفان اسلامی گرفته (سهروردی _ مولانا ) تا بزرگان عرصه فرهنگ و ت (خواجه نظام الملک _ صلاح الدین ایوبی ) و عرصه فلسفه و فقه (فخر رازی) همگی هویتی ایرانی_اسلامی ، سنی داشتند و سالیان دراز حق جویان و علم اندوزان با گرایش تسنن به ایران مهاجرت میکرد تا بر غنای خویش بی افزایند . 

 اگر ایران بتواند هر دو جریان قالب اسلامی را عهده دار شود قاعدتا زمینه ساز امپراطوری ایشان بر خاورمیانه خواهد بود . 

توجه : اسلام رایج و غالب عربستان سعودی وهابیت است که بسیار با چهار مذهب تسنن متفاوت است و این میتواند سر آغاز تضعیف جایگاه ایشان باشد . 

این فیلم در سال 1990 به کارگردانی و تهیه کنندگی کوین کاستنر  براساس رمانی به همین نام نوشته  مایکل بلیک منتشر شده در سال 1988 ، ساخته شد(تولید آمریکا) . روند تولید با مشکلات و مصایبی همراه بود از لغو همکاری استدیو های فیلم سازی گرفته تا نظرات منفی کارشناسان در خصوص موفقیت فیلم . بوجه فیلم در حدود 22 میلیون دلار اعلام شد که توانست در فروش جهانی به رقم 242.2 میلیون دلار دست یابد و همچنین در سال 1991 برنده 7 جایزه اسکار شد . 

روایت آغاز فیلم در سال 63 است  که مصادف است با جنگ انفصال ( جنگ داخلی آمریکا ) که بین یانکی ها (شمالی ها ) و ربل ها (جنوبی ها) ، که در پی خودداری ایالات جنوبی از ملغی شدن برده داری دست به استقلال میزند و ریس جمهوری جدید انتخاب میکنند. 

ستوان لوتانت که در این جنگ حضور دارد به دلیل شجاعتی که از خود نشان میدهد نایل یه مدال افتخار میشود و به او اجازه میدهند که حوزه محل خدمتش را خودش انتخاب کند ، که این انتخاب چیزی جز مواجهه با سرخپوستان نیست و این ارتباط و کنشش با ایشان محتوای اصلی فیلم را تشکیل میدهد. او در پی شناخت و کشف ایشان است که  به خاطر دلایل درونی اش رهسپار این ماموریت میشود. 

روایت او از ظلم اکثریت بر اقلیت است از تاریخی که یه بی عدالتی مزین گشته اما در یک روند مع در زمانی نمایان میشود که  آبراهیم لینکلن  قهرمان مبارزه با برده داری در صدر کار است و از سوی دیگر قسمت هایی از طلایی ترین صفحات تاریخ آمریکا را میسازد و دقیقا همین اوقات مبارزه با سرخپوستان در جریان است . 

این فیلم  نقد درونی است نسبت به ت های رویا پردازانه آمریکایی  . 

* رقصنده با گرگ ها اسمی است که یکی از سرخپوستان(ده خرس ) به دلیل رقصش با گرگی روی او میگذارد

  کتاب قوی سیاه برآمده از تجارب مردی است که توانسته است دو بحران بزرگ مالی سالهای 1988 و 2007 را پیشبینی کند و مبتنی بر آن حافظ منافع مشتریانش در بازارهای بزرگ مالی جهان (بورس) باشد و همچنین از این طریق ثروتی را در نتیجه عقاید خویش به دست آورد.

درلا به لای صفحات کتاب نویسنده به زندگی خویش رجوع میکند و از خاطراتی سخن به میان می آورد که پایه ساز اندیشه بزرگ اوست .  از ترک لبنان در نوجوانی میگوید آن هم در شرایطی که پدر بزرگش با داشتن هویتی مسیحی و از مهاجرین به لبنان وزیر دفاع است و نیز از تجاربی میگوید که در جریانهای سرمایه گذاری بدست آورده است و یا در ساعت تدریس ریاضی در دانشگاه های آمریکا برایش حاصل گشته است . او فیلسوفی است  که مفهوم ریسک را میشناسد و جهان را بر این مبنا  تحلیل میکند .

مفهوم قوی سیاه اینگونه زاده میشود : بنا بر باور عمومی ، همه قوهای جهان سفید هستند و این یک باور نیست بلکه حقیقتی است غیر قابل انکار . اما برخلاف این باور قوهای هستند به رنگ سیاه و در قاره استرالیا زندگی میکنند . همین مفهوم ساده قطعیت مارا در برخورد با پدیده های جهانی زیر سوال میبرند و ما به دیدگاهی میرسیم که بسیاری از وقایع زندگانی مان برخلاف پیشبینی و حتی برنامه ای زندگانی مان به وقوع پیوسته  .  در 17 سالگی مان شاید رشته و دانشگاهی که در آن درس خواندیم  برایمان ملموس نبوده و این سیر از زندگی را در پیش بگیرید و با این چالش وقایع زندگیتان را مورد بازبینی قرار دهید .

حال بگوید چه کسی  فکر میکرد  هواپیماهایی به صورت دیوانه وار وارد برج های دوقلو شوند و زمینه ساز نظم جدیدی برای جهان شوند(11سپتامبر)و یا قصه ای از زنی تبدیل به فرهنگی برای نسل های بشری شود  و خودش را از فقر برهاند و حتی نیز ،از ملکه انگلستان نیز ثروتمندترسازد (هری پاتر )یا ساختار ی کشورهای عربی همچون دمینو یکی یکی فرو ریزند و صدای مردم  در این کشوزها طنین انداز شود (بهار عربی) 

اگر بخواهیم مثال بیاوریم با کار راحتی روبرو هستیم فقط لازم است که درکی به قوی سیاه داشته باشیم .(جنگ جهانی اول _ متلاشی شدن نظام پادشاهی ایران_ ظهور داعش _ حکمرانی ماندلا_ پیدایش اینترنت_)

 "ساندی تایمزدر سال 2009 اعلام کرد قوی سیاه یکی از 12 کتاب اثرگذار بعد از چنگ جهانی دوم بوده است . این کتاب بعد از انتشار به سرعت توجه همگان را به خود جلب کرد به گونه ای که 36 هفته متوالی در فهرست پرفروشترین کتاب های نیویورک تایمز قرار گرفت" برگرفته از متن مقدمه فارسی 

عقاید نویسنده کتاب ( نسیم نیکلاس طالب/taleb,nassim nicholas) را دنبال کنید ، شاید برایتان جالب باشد که بدانید وی خواستار تحریم عربستان سعودی از سوی جامعه بین الملل شد . 

این کتاب در سال 1394 توسط انتشارات آریانا قلم با  ترجمه محمد ابراهیم محجوب به انتشار رسیده است. 

وقایع و رخدادهای بشری که چه امروزه شاهد اجرایی شدنشان باشیم و یا در آینده با آنها روبرو بشویم همگی از دو وجه عملی و نظری ساخته میشوند ، از این رو برای درک بهتر  وقایع باید از هردو جهت ایشان را تحلیل کرد . 

بعد نظری شاید در تحلیل هایمان نقش آفرینی کمتری نسبت به بعد عملی داشته باشد اما تاثیرگذاری عمیق این قسمت غیر قابل انکار است ، سیستم حکومتی دموکراسی که ایده آل بسیاری است و چه بسا افراد زیادی برای دست یافتن به آن تلاش کردن و حتی جانسپردن  در اندیشه های فیلسوف یونانی افلاطون رقم خورده و شرح یافت و یا اروپای متحد و  واحد اولین بار از سوی ناپلون مطرح گردید که او معتقد بود این ایده قدرت بزرگی در جهان پدید می آورد یا از سوی دیگر  تفکرات ابن تیمیه بعنوان فقیهی اسلامی پایه فکری گروه تروریستی داعش شد. جریانات ی و اقتصادی تفکرات و نقشه راه خود را از فیلسوفان و حقوقدانان ، اقتصادانان ، جامعه شناسان و بسیاری از متخصصان وام میگیرند و تبدیل به حقایقی از تاریخ میسازنند .

از این رو مطالعه افکار و آرای اندیشمندان و تئوریسین ها مهم ضروری است :

اول

اینکه ، باعث میشود با شناختی بهتر و نزدیکتر به حقیقت وقایع را درک کنیم و بفهمیمشان به طور مثال  جنبش تی پارتی در آمریکا چرا بوجود میاید و ریشه های فکری ایشان چیست ؟ و کسانی که امروزه مدعی حمایت و یا نقد این جنبش هستند چگونه افرادی در جامعه قلمداد میشوند . و راه و روششان چیست 

دوم

اهداف ایشان چیست ؟ و به کجا خواهند رفت و ایده آل ایشان چه گونه است  ، بیایدد حضور یک نقشه رویایی و غیر واقعی را مثال زنیم که دفتر نخست وزیر دولت  اسراییل  جا خوش کرده است . این نقشه از رود نیل تا فرات را نشان میدهد  که محدوده دولت مورد نظر  و آرمانی اسراییل  است  و به طبع خطرات احتمالی برای دولت های عربی را مشخص میکند. 

معماران واقعی اتفاقات افرادی هستند که با ایجاد اندیشه و گفتمانی حتی اگر زنده نباشد ، باز بوجود آورنده های ایشان هستند . با فهمیدن این گروه از افراد میتوانیم از خود و اندیشه مان دفاع کنیم و به درک بهتری از جهان دست یابیم  

شاید دنیا عرصه نبرد افکار است . 

اگر کشور عربستان سعودی به سوی هسته ای شدن قدم بگذارد ، ودر خصوص فعالیت های هسته ای ایش با آزادی و فقدان نظارت بین المللی روبرو باشد ، فرصتی ناب برای رقیب سنتی اش در خاورمیانه خواهدبود  که هم بر طبل عربستان هراسی بکوبد و هم از فشارهای هسته ای شدن بکاهد . 

کشوری که امام جماعت شهر  مهم مذهبی اش ، مکه با ذکر بیان اینکه با کشتن چند رافضی (شیعیان )به بهشت خواهید رفت ، حال قرار است صاحب بمب اتمی گردد و این چیزی جز حکومت سایه ترس نخواهد بود . از سوی دیگر حمایت ملموس و هم جهت بودن با خطرناکترین گروه تروریستی جهان (داعش) ترسیدن را جهانی خواهد کرد . 

در این میان کشور ایران میتوانند بیشترین بهره برداری را از این واقعه داشته باشد و آن هم از دوجهت است یکی کم کردن فشار بین المللی در خصوص پرونده ای هسته ایش و دیگری ارتقای جایگاهش بعنوان کشوری پایبند به صلح جهانی  

بر طبق نظارت دکتر عسگرخانی متخصص خلع سلاح هسته ای ، بنا بر ماده ده NPT چون ایران با خطری خاص و شرایطی ویژه روبروست  و آن هم دست یابی عربستان سعودی به سلاح هسته ای و نیز ترس  دستیابی  گروهای تروریستی به این سلاح از این پیمان خارج شود و گام جدیدی را بسازد و نیازی به اجرای پروتکل های الحاقی نباشد . و  لایقل باطرح  این مسله میتواند امتیاز گیری کند (کتاب رژیمهای بین المللی )

نباید فراموش کرد که این فکر چند بار قبل مطرح گردید و بهترین فرصت ،دستیابی پاکستان به بمب هسته ای بوده که اعلام میکند این بمب اسلامی نیست و در اختیار کشورهای اسلامی قرار نخواهد گرفت که در آن زمان کشور ایران به این جمعبندی که خطری برایشان خواهد بود نرسیدند و این اتفاق نیافتد ، و بعد ها دلیلی شد برای تحریم ها و آن هم عدم اجرای پروتکل الحاقی بود .

میشود از گذشته درس گرفت و آینده ساخت .

 نقش امروز دریاها و اقیانوس ها در زندگانی بشری غیر قابل انکار است . ازمسیر و خطوط کشتیرانی که به صورت شبانه روزی در حال مبادله و جابه جایی کالاها میباشند ، گرفته تا منابع عظیم انرژی و دریایی و پتانسیل های محرک اقتصادی ، و یا حتی مناطق مورد مناقشه کشورها و مرزهای آبی و ساحلی ، گواه این ادعاست .

از این رو سهم حمل ونقل دریایی در حمل و نقل تجارت بین الملل با عددی ۹۰٪ روبرو است که این حجم کالا به بالای ۷،۰۰۰ میلیارد تن تناژ کالا در انواع مختلف جنس کالا میرسد و با گسترش روزافزون تجارت جهانی جابه جایی کالاها از مناطق مختلف به یکدیگر با تنوع گسترده ای روبرو است و حتی کشورها در حال ساخت بنادری با اسکله هایی با ظرفیت های بالا و کارآمدتری بهتری هستند و تحلیل ها حاکی از شکوفایی و رشد دوباره است .

همه اینها در حالی است که ۹۰ ٪ از مناطق بستر و زیر بستر برای بشر تاکنون ناشناخته بوده است و از سوی دیگر ۷۱٪ از سطح کره زمین را آب تشکیل میدهد و بنا به گفته کارشناسان مربوطه منابع عظیم نفت و گاز و فرآوردهای مواد معدنی را در دل خود جای داده است .

در این میان خاورمیانه از این جهت در شاهراهی مهم واقعه شده است:

۱.چند تنگه مهم بین المللی

۲.دسترسی به اقیانوس

۳.نقطه تلاقی مسیرهای آبی و خشکی

۴. بزرگترین دریاچه جهان

را میتوان نکاتی برشمارد بر اهمیت موضوع حالا باید بیبینم که مردم این خطه از کره خاکی از این فرصت چه مقدار استفاده کردند و آیا توانسته اند که مهارت های خویش را افزایش دهند و حتی منافع بین المللی را در راستای منافع ملی خویش قرار دهند و باعث و گسترش امنیت و ارتقای خویش بشوند

استفاده از این پتانسل خاموش میتواند راهگشای مبنای باشد برای ورود به جامعه بین المللی و  اقتصاد جهانی

در علم روابط بین الملل ، جمله ای است که مبنای تحلیل بسیاری از رخداد های جهانی است و آن هم برآمده از تاریخ بشری است . پس از پایان جنگ موازنه قوا تغییر میکند ، و جنگ ها تغییر دهنده موازنه قوا هستند .

بررسی اجمالی جنگ های مختلف اعم از منطقه ای و فرا منطقه ای مارا بیشتر با این باور هماهنگ میسازد که این جنگ هاهستند عامل مهمی برای تغییر روابط و سیطره قدرت ها .

جالب اینجاست که بسیاری بر این مبنا آغاز به شروع جنگ مینمایند تا به دنبال گسترش و ساختن شرایطی جدید و مناسب منافع خود باشند .

حال در این مقطع زمانی با پدیده ای جهانی روبرو هستیم و آن هم کشیده شدن رقابت ها و خصومت های بشری به عرصه اقتصادی و تبلور بخشیدن به مفهوم جنگ اقتصادی است .

دو غول تجاری دنیا که سالیان اخیر برای تصدی رتبه اول در حال تلاش هستند وارد منازعه اقتصادی شدند و از سویی این منازعه کم ارزش تر از رخداد های فیزیکی و امنیتی است و حتی بدون اینکه علل این جنگ را بررسی کنیم و اینکه مشروعیتش قابل اثبات باشد و یا حتی دلیل دیگری برای رد این فعالیت ، این رخداد در حال وقوع است .

پس‌ این گونه کنش‌ جهانی قطعا با واکنش هایی روبرو خواهد شد . درست است که پایان این جنگ برای امروز‌ ما قابل لمس نیست اما ما با‌شرایطی روبرو خواهیم شد که برآمده از این جنگ است . قطعا اقتدار روز اول دولت ها تغییر خواهد کرد که هم میتواند افزایش یابد و یا کاهش . پس جنگهای اقتصادی فردایی خواهند ساخت که برای حدسش امروز باید به فکر فردا بود و قطعا کشور و یا دولتی که آماده این فرداست قدرتمند خواهد بود و بلکه در جهت منافع خویش استفاده خواهد نمود